Figuren uit de Mis van de Heilige Gregorius

Auteur: Judith Niessen

Deze tekening, met zijn beige-achtige en broze uiterlijk, is één van de weinige bewaard gebleven voorbeelden van een kopie gemaakt met behulp van een in lijnolie gedrenkt blad.¹ Door het papier te olieën, werd het transparant, waardoor een bestaande compositie makkelijk kon worden overgetrokken. De figuren op deze tekening zijn overgenomen van een ets met de Mis van de Heilige Gregorius door Simon Frisius (1570/75-1628).² Volgens de inscriptie in de marge heeft Frisius gewerkt naar een onbekende compositie van Jan Gossaert. Vaak dienden dit soort tekeningen als een tussenstadium in het kopieerproces en werden ze gebruikt om het voorbeeld over te brengen naar een nieuw blad. Dit kon op meerdere manieren worden gedaan. Zo werd de achterzijde van het overtrekpapier ingesmeerd met een zwart of rood medium, bijvoorbeeld krijt of houtskool, waarna het op een nieuw vel papier werd gelegd. Vervolgens werden de contouren van de compositie doorgegriffeld of werden ze geponst, waardoor het zwarte krijt op de achterzijde doorgedrukt werd naar het nieuwe blad. Dergelijke sporen zijn bij deze tekening echter niet aanwezig. Het blad is blijkbaar ongebruikt blijven liggen en mogelijk om die reden bewaard gebleven.