Forest Landscape with Tobias and the Archangel Raphael

Attributed to: Philips van den Bossche (in circa 1604-1615)

Thank you. Your question has been submitted.

Unfortunately something has gone wrong while sending your question. Please try again.

Request high-res image

Specifications

Title	Forest Landscape with Tobias and the Archangel Raphael
Material and technique	Black chalk (traces), pen and brown ink
Object type	Drawing > Two-dimensional object > Art object
Location	This object is in storage

Dimensions	Height 242 mm Width 194 mm
Artists	Attributed to: Philips van den Bossche
Accession number	N 52 (PK)
Credits	Loan Stichting Museum Boijmans Van Beuningen (former Koenigs collection), 1940
Department	Drawings & Prints
Acquisition date	1940
Creation date	in circa 1604-1615
Signature	'[..] B' [possibly remnant of monogram 'PB'] (at lower left, in pen and brown ink, outside the cadre)
Watermark	none (vH, 7P)
Inscriptions	'15' (at lower left, in pen and brown ink)
Collector	Collector / Franz Koenigs
Mark	F.W. Koenigs (L.1023a missing)
Provenance	Franz W. Koenigs (1881 1941), Haarlem, 1924 (Netherlandish, ca. 1600); on loan to the museum, 1935-1940; purchased with the Koenigs collection by D.G. van Beuningen (1871-1955), Rotterdam and presented to the Stichting Museum Boymans, 1940; on loan to the museum since 1940
Exhibitions	none
Research	Show research Netherlandish Drawings of the Fifteenth and Sixteenth Centuries
Literature	Ilsink 2006, no. 13 (as ‘uncertain attribution’); Elen 2006, p. 526; London 2006, p. 94 (under no. 93)
Material	Brown ink > Ink > Artist's material > Material > Material and technique Black chalk > Chalk > Artist's material > Material > Material and technique Pen > Artist's material > Material > Material and technique Black ink > Ink > Artist's material > Material > Material and technique
Object	Drawing > Two-dimensional object > Art object
Geographical origin	Germany > Western Europe > Europe
Geographical origin	Hungary > Eastern Europe > Europe
Geographical origin	Southern Netherlands > The Netherlands > Western Europe > Europe

Do you have corrections or additional information about this work? Please, send us a message

Entry catalogue Netherlandish Drawings of the 15th and 16th Centuries.

Author: Yvonne Bleyerveld

This description is currently only available in Dutch.

Door een dichtbegroeid bos met loof- en naaldbomen stroomt een rivier. Tussen de bomen en op het water valt zonlicht, wat is weergegeven door het wit van het papier uit te sparen. Aan de waterkant zit Tobias, de zoon van Tobit uit het gelijknamige, apocriefe Bijbelboek, die op aanwijzing van de aartsengel Rafaël een vis op het droge trekt. Samen reisden zij naar Medië om de tegoeden te innen die de oude, blinde Tobit er had uitstaan. Aangekomen bij de rivier de Tigris sprong een grote vis uit het water die hen dreigde te verslinden. Rafaël zei Tobias het dier te vangen en hart, lever en gal te bewaren (Tobit 6:1-5). Bij thuiskomst dreef hij daarmee boze geesten uit en genas hij zijn vaders ogen.

De tekening werd door Van Regteren Altena toegeschreven aan Philip van den Bossche.¹ Hoewel Ilsink de tekening kwalificeerde als ‘onzekere toeschrijving’, lijkt een toeschrijving aan Van den Bossche heel aannemelijk. Het blad is vermoedelijk ooit vochtig geweest, waardoor het in slechte staat verkeert.² Desondanks is in de toepassing van fijne, vaak korte pennenstreekjes, die in een dicht patroon naast of kruislings over elkaar geplaatst zijn, de tekenstijl van de kunstenaar te herkennen (zie ook inv. nr. N 53). Dit is bijvoorbeeld te zien in de donkere partijen tussen de boomtakken of bij de spiegelingen in het water. Ook komt de combinatie van loofbomen met fragiele getekende sparrenbomen of lariksen vaker voor op tekeningen van Van den Bossche.³ Bovendien zijn Tobias en de engel tamelijk stevig en volumineus uitgevoerd, vergelijkbaar met de manier waarop de figuren op enkele gesigneerde landschapstekeningen van de kunstenaar weergegeven zijn.⁴

De tekening is aan alle kanten bijgesneden, het meest aan de rechter- en onderkant, waarbij de voeten en vleugels van de aartsengel en de staart van de vis zijn afgesneden en de figuren nog erg krap in de hoek gedrukt zitten. Een boslandschap dat sterk overeenkomt met dit landschap – maar groter van formaat, uitgevoerd in zwart krijt en zonder de figuren op de voor- en de sparrenbomen op de achtergrond – bevindt zich in de Biblioteca Ambrosiana in Milaan.⁵ Hoe deze twee tekeningen zich tot elkaar verhouden is echter moeilijk te zeggen. Mogelijk is de tekening in Milaan, die minder uitgewerkt is dan die in Rotterdam, een voorstudie voor de hier besproken tekening.

Footnotes

¹ Informatie inventariskaart.

² Waarbij kan worden opgemerkt dat de bruine vlekken in de tekening het gevolg van zijn van de doorwerking van de inkt en geen deel uitmaken van de oorspronkelijke tekening.

³ Vergelijk N 53 en Landschap met een schaapsherder en de zon die door de wolken breekt, Brussel, Bibliothèque Royale Albert I, inv. nr. F 20225,f; Ilsink 2006, nr. 5. Vergelijk ook de aan Van den Bossche toegeschreven tekening Twee lariksen, veiling Londen (Christie’s), 5 december 2006, nr. 93.

⁴ Vergelijk bijvoorbeeld de bij inv. nr. N 53 genoemde tekening in Brussel en Boslandschap met zes converserende mensen, Wenen, Albertina, inv. nr. 8182; Ilsink 2006, nr. 2.

⁵ Ilsink 2006, p. 351. Een foto van de tekening, die 325 x 242 mm meet, bevindt zich in het RKD te Den Haag, gedocumenteerd als ‘Roelandt Savery of Paulus van Vianen?’.

Show research Netherlandish Drawings of the Fifteenth and Sixteenth Centuries

Show catalogue entry Hide catalogue entry