King David on His Deathbed Instructing Solomon (1 Kings 2:1-2)

Thank you. Your question has been submitted.

Unfortunately something has gone wrong while sending your question. Please try again.

Request high-res image

Specifications

Title	King David on His Deathbed Instructing Solomon (1 Kings 2:1-2)
Material and technique	Pen and various shades of brown ink, brown wash, framing lines with the pen in black ink
Object type	Drawing > Two-dimensional object > Art object
Location	This object is in storage

Dimensions	Height 269 mm Width 198 mm
Artists	Draughtsman: Anoniem Previously attributed: Jan Swart van Groningen
Accession number	N 116 (PK)
Credits	Loan Stichting Museum Boijmans Van Beuningen (former Koenigs collection), 1940
Department	Drawings & Prints
Acquisition date	1940
Creation date	in 1585
Signature	'1534' (on the ornamented pilaster of the bed, in pen and brown ink), '1585 (on the bed, at lower right, in pen and black ink), '3 Royd . 2 0 2' (at lower centre, in pen iand black ink)
Watermark	none
Inscriptions	'3000' (verso, centre, in pencil), '20' en '[..]' (verso, at upper right, in pencil)
Collector	Collector / Franz Koenigs
Mark	none
Provenance	Through art dealer Nicolaas Beets (1878-1963), Amsterdam, to Franz W. Koenigs (1881-1941), Haarlem, 1928 (fl. 400) (Jan Swart) [information museum]; on loan to the museum, 1935-1940; purchased with the Koenigs collection by D.G. van Beuningen (1871-1955), Rotterdam and presented to the Stichting Museum Boymans, 1940; on loan to the museum since 1940
Exhibitions	Rotterdam 1934, no. 33 (Jan Swart van Groningen and dated 1534)
Research	Show research Netherlandish Drawings of the Fifteenth and Sixteenth Centuries
Literature	Virginie D'Haene, 'Another Copy after Pieter Coecke van Aelst, Attributable to His Workshop', Master Drawings 44/3 (2016), pp. 379-384, esp. pp. 382-383, fig. 5; Thomas Döring, ‘A New Drawing by Rembrandt: Study of a Seated Dog’, Master Drawings 44/3 (2016), pp. 369-378
Material	Brown ink > Ink > Artist's material > Material > Material and technique Black ink > Ink > Artist's material > Material > Material and technique Pen > Artist's material > Material > Material and technique
Object	Drawing > Two-dimensional object > Art object
Technique	Brown wash > Washing > Wash > Drawing technique > Technique > Material and technique
Geographical origin	The Netherlands > Western Europe > Europe

Entry catalogue Netherlandish Drawings of the 15th and 16th Centuries.

Author: Judith Niessen

This description is currently only available in Dutch.

Deze voorstelling geeft het moment weer waarop de tot koning uitgeroepen Salomo door zijn stervende vader aan het bed wordt geïnstrueerd over goed leiderschap (1 Koningen 2: 1-2). David maant zijn zoon zich te houden aan zijn verplichtingen tegenover God en gehoorzaamheid te betrachten aan Hem en zijn wetten. Het onderwerp, dat deel uitmaakt van het leven van David, werd in de zestiende eeuw nauwelijks uitgebeeld. Het kan makkelijk verward worden met een eerder moment uit het verhaal, waar David Salomo aan zijn bed roept om hem tot koning aan te wijzen. Deze geschiedenis werd in de zeventiende eeuw nog wel eens als onderwerp gekozen.¹ Hier is Salomo echter al gekroond en heeft David zijn eigen kroon en scepter reeds afgelegd op de sokkels bij het voeteneinde van het bed.²

Het blad is twee keer gedateerd, 1534 en 1585. De tekenaar kopieerde vermoedelijk in 1585 een voorbeeld dat 1534 gedateerd was. Voorstellingen met vergelijkbare composities waren met name populair in Leiden, waar het prototype van deze tekening vermoedelijk gesitueerd kan worden. Het compositieschema vond in deze stad zijn oorsprong bij Lucas van Leyden. Hij gebruikte het bij een voorstelling van Jezebel en koning Achab voor een serie houtsnedes met vrouwenlisten, rond 1517 gedateerd.³ In de houtsnede staat Jezebel aan het bed van de oude en zieke koning Achab. Naast haar biedt een open deur een kijkje naar gebeurtenissen uit het verhaal die zich in de achtergrond afspelen. Het thema werd rond 1525-30 herhaald in een Leids glasruitje (afb. 1) in de stijl van Aertgen van Leyden, waaraan deze tekening in compositie en stijl verwant is.⁴ Zo zijn de worstvormige plooival, de gezichtsuitdrukking van de koning en de ornamentiek in beide voorstellingen enigszins vergelijkbaar. De kroon en de scepter vooraan komen daarnaast terug in een Leids glasruitje Koning Ahasveros laat zich de kronieken van zijn rijk voorlezen, dat ook rond dezelfde periode werd vervaardigd.⁵ Hoewel de tekening traditioneel altijd werd toegeschreven aan Jan Swart van Groningen is het dus eerder aannemelijk dat zij teruggaat op een voorbeeld dat ongeveer vijftig jaar daarvoor in Leiden moet zijn ontstaan.

[caption id="attachment_14450" width="561" align="alignleft"]

fig. 1 Anonymous Leiden. Jezebel and king Ahab, c. 1525-1530, Paris, Musée du Louvre, inv. no. OA 1192[/caption]

Footnotes

¹ Exh. Cat. C. Tümpel et al., Het Oude Testament in de schilderkunst van de Gouden Eeuw, Amsterdam (Joods Historisch Museum), Jeruzalem (Israel Museum) 1991, pp. 94-95.

² Vermoedelijk verwijst de inscriptie 3 Royd 2 02 naar de bron van het verhaal, het boek Koningen. In de zestiende eeuw, werden de twee boeken van Samuel uit het Oude Testament ook als onderdeel van Koningen beschouwd, zodat het hier weergegeven verhaal zich in het derde boek Koningen bevond, zoals de inscriptie aangeeft.

³ New Hollstein 1996, nr. 185.

⁴ Parijs, Musée du Louvre, inv. nr. OA 1192, K. Boon in Amsterdam 1986, nr. 58. Over de argumenten voor situering in Leiden, p. 173.

⁵ Amsterdam, Rijksmuseum, inv. nr. BK-1970-27. Ritsema van Eck 1999, p. 62, nr. 23. Leiden 2011, nr. 143. Een schilderij De Heilige Sebastiaan aan het ziekbed van Cromatius, toegeschreven aan Aertgen van Leyden maakt ook gebruik van hetzelfde compositieschema. East Molesey, The Royal Collection, Hampton Court Palaces, inv. nr. 1294, ENP X, 1973, ill. Plate 104A.

Show research Netherlandish Drawings of the Fifteenth and Sixteenth Centuries

Show catalogue entry Hide catalogue entry

All about the artist

Without a time slot you cannot visit the depot

Join as a Friend

Portrait of Jacqueline in a Straw Hat

L'évadé

Recumbent Lion

Still Life with Glass Under the Lamp

King David on His Deathbed Instructing Solomon (1 Kings 2:1-2)

Ask anything

Request high-res image

Specifications

Entry catalogue Netherlandish Drawings of the 15th and 16th Centuries.

Footnotes

All about the artist

Anoniem

See this too