Elijah addresses the poor, kneeling widow who seeks his advice as she cannot pay off her husband’s debts and is afraid that her two
sons will be carried off as slaves. He tells her to collect as many empty vessels as possible from her neighbours and to fll them
with the only thing she has left: oil in a jar that seems to contain a never-ending supply. She can then pay off her debts by selling the oil.
Specifications
| Title | Elijah and the Miracle of the Oil of the Widow |
|---|---|
| Material and technique | Black chalk, pen and brown ink, brown wash, indented, framing lines in black chalk |
| Object type |
Drawing
> Two-dimensional object
> Art object
|
| Location | This object is in storage |
| Dimensions |
Height 184 mm Width 279 mm |
|---|---|
| Artists |
Draughtsman:
Pieter de Jode (I)
|
| Accession number | MB 2009/T 28 (PK) |
| Credits | Purchased 2009 |
| Department | Drawings & Prints |
| Acquisition date | 2009 |
| Creation date | in circa 1600-1630 |
| Signature | none |
| Watermark | crescent, possibly surmounted by a small star or flower (near the centre, on P4 from the top; vV, 7P), somewhat similar to Heawood 849 (Venice, 1550). [AE] [for images click thumbnails above the 'zoom in' option] |
| Condition | ink permeating, glue residue (verso) |
| Inscriptions | 'FH [ligature] / N196' (verso, at lower left, in black chalk), 'No 426' (verso, at lower left, in pen and brown ink), '350' en (upside down) '3' (verso, at the centre, in pencil or in black chalk) |
| Mark | C.P. van Eeghen (not in Lugt online) |
| Provenance | Jeronimus Tonneman (1687-1750), his (†) sale, Amsterdam (De Leth), 21 October 1754 sqq., Album H, one of nos. 58-61 (‘Een Bybelse Historie van Petrus de Joode’, nos. 59-59 fl. 8 to to J. Hagen, nos. 60-61, fl. 6 to Oudaan); Jacob de Vos, his (†) sale, Amsterdam (De Vries et al.), 30-31 October 1833, Album X, no. 5 (‘Drie stuks bijbelsche Onderwerpen. Met de pen en bruine inkt, door P. de Jode’, fl. 9 to wed. van den Bergh); Diederik Vis Blokhuysen († 1869), Rotterdam, his sale, Rotterdam (D.A. Lamme), 23 October 1871, part of no. 314 ('Sujets bibliques. Trois dessins. Coll. De Vos'); Ignatius F. Ellinckhuysen (1814-1897), Rotterdam; his sale, Amsterdam (Muller, Van Gogh), 16-17 April 1879, part of no. 140 ('P. de Jode, Sujets bibliques – Trois pièces', fl. 40 to V); A.G. de Visser, The Hague; his sale, Amsterdam (Muller), 16-18 May 1881, no. 192 ('Sujet tiré de l’Ancien Testament', fl. 10 to Langerhuizen)[copy RKD]; Christiaan Pieter van Eeghen (1880-1968), Amsterdam; his daughter Catharina Croockewit-van Eeghen (1917-2006), Amsterdam/Arnhem; acquired by the museum through Johan Bosch van Rosenthal (Art Consult), 2009 |
| Exhibitions | Amsterdam 1958b, no. 45; Rotterdam 2010 (coll 2 kw 7); Parijs/Rotterdam 2014, nr. 104 |
| Internal exhibitions |
De Collectie Twee - wissel VII, Prenten & Tekeningen (2010) Vroege Nederlandse tekeningen - Van Bosch tot Bloemaert (deel 2) (2015) |
| External exhibitions |
Bosch to Bloemaert. Early Netherlandish Drawings from the Museum Boijmans Van Beuningen (2014) Bosch to Bloemaert. Early Netherlandish Drawings (2017) |
| Research |
Show research Netherlandish Drawings of the Fifteenth and Sixteenth Centuries |
| Literature | none |
| Material | |
| Object | |
| Technique |
Indenting
> Indented
> Drawing technique
> Technique
> Material and technique
Indenting
> Indented
> Drawing technique
> Technique
> Material and technique
Brown wash
> Washing
> Wash
> Drawing technique
> Technique
> Material and technique
|
Entry catalogue Netherlandish Drawings of the 15th and 16th Centuries.
Author: Yvonne Bleyerveld
This description is currently only available in Dutch.
Dit blad is het laatste uit een reeks van vier tekeningen die De geschiedenis van Elisa tot onderwerp hebben en door Nicolaes Rijckmans in prent gebracht werden.1 Voor Elisa knielt de weduwe van een godvruchtige profeet, die hem vertelt dat schuldeisers dreigen haar kinderen mee te nemen. Elisa zegt dat zij samen met haar zonen alle lege vaten moet gaan halen die zij vinden kan, om ze te vullen met een onuitputtelijk kruikje olie in haar huis. Met deze op wonderbaarlijke wijze verkregen voorraad olie kan zij haar schulden afbetalen (2 Kon. 4:1-7).
De eerste tekening uit deze serie – die twee scènes toont, namelijk de hemelvaart van Elia en Elisa scheidt het water van de Jordaan met de mantel van Elia (2 Kon. 2:11-14) – werd in 1992 in New York geveild.2 De tweede en derde tekening, Elisa reinigt het water van Jericho (2 Kon. 2:19-22) en Elisa vervloekt de kinderen van Bethel (2 Kon. 2:23-24) bevinden zich in Brussel.3 Al in 1833, bij de veiling van de collectie Jacob de Vos in Amsterdam, waren nog maar drie van de vier tekeningen bij elkaar.
In de besproken tekening is het clair-obscur fraai en doeltreffend, zoals bijvoorbeeld de uitgestoken linkerhand van de weduwe, die mede door de schaduw op haar mantel schijnbaar naar voren komt.
Pieter de Jode de Oude moet veel ontwerpen voor prenten hebben getekend.4 Toch kunnen slechts weinige van zijn tekeningen direct met prenten in verband gebracht worden. Naast zijn voortekeningen voor de prentenserie De geschiedenis van Jefta (zie inv. nrs. MB 1714 en MB 1733), kennen we nog enkele andere voorbeelden.5 Vaak is echter niet met zekerheid te zeggen of tekeningen van Pieter de Jode als prentenontwerpen bedoeld zijn en blijft het bij hypothesen.6
Footnotes
1 Hollstein XX, p. 201, nrs. 7-10; In Hollstein IX, p. 209 ten onrechte als de profeet Elia (nr. 75-86: ‘12 plates: Scenes from the Old Testament, including 4 plates: The History of the Prophet Eliah’).
2 New York, Christie 15 januari 1992, nr. 132.
3 Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, De Grez 1913, nrs. 1938-1939.
4 Schapelhouman 1987, p. 60; Hollstein IX, p. 209, geeft een lijst van gravures naar ontwerp van Pieter de Jode.
5 Een tekening met een portret van Teresa van Avila werd door Cornelis Galle gegraveerd, zie Schapelhouman 1987, pp. 60-61, nr. 38. In Londen, The British Museum bevindt zich een tekening van Elisabeth van Hongarije die J.B. Barbé in prent bracht, zie Hind 1923, p. 109, nr. 1. Een tekening met Het offer van Abraham in Dresden werd door Egbert van Panderen gegraveerd, zie Dittrich 1968, pp. 116-118.
6 Zie Schapelhouman 1987, nrs. 41, 42, 43, 44, 47 (alle vijf als mogelijke ontwerpen voor gravures); Boon 1992, p. 232, nr. 129 (Het Laatste Avondmaal, vermoedelijk een ontwerptekening voor een gravure). In Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, bevindt zich een tekening met Heilige knielend voor een altaar (De Grez 1913, nr. 1940), die is doorgriffeld, mogelijk ten behoeve van een gravure.
